سقوط بهمن و کولاک در روز جمعه پنجم دی صدها کوهنورد را در ارتفاعات شمال تهران گرفتار کرد و سبب شد تا ۹ نفر در کلکچال، ۲ نفر در دارآباد و یک نفر نیز در آهار جمعا ۱۲ نفر کوهنورد جان ببازند.
دکتر جعفر سپهری کارشناس هواشناسی پیش‌تر در همایش‌های علمی موقعیت جغرافیای این منطقه را خطرآفرین دانسته و لزوم تجهیز منطقه به سامانه‌های اخطار به ویژه در خصوص باد سیاه توچال و پدیده جزیره گرمایی شهر تهران را یادآور شده بود. این کارشناس برجسته هواشناسی در خصوص این حادثه نکات مهمی را درباره داده‌های هواشناسی ذکر کرده که آگاهی از آن برای جامعه کوهنوردی و پیشگیری از تکرار حوادثی مشابه برای مسئولان و به ویژه کوهنوردان سودمند است.
- سامانه‌های پیش بینی، مُدل کامپیوتری هستند و هر مدلی برای اجرای دقیق نیازمند داده‌های محل است و هرچه داده‌ها بیشتر باشند احتمال خطا در مدل کمتر می‌شود. تا آنجایی‌که اطلاع دارم چنین سازوکاری در کوه‌های شمال تهران وجود ندارد. من همیشه و در سر هر کلاس بر این نکته بسیار تاکید داشتم که ” دانستن گزارش پیش بینی هواشناسی برای کوهنوردان لازم هست اما کافی نیست و باید کوهنوردان آگاهی لازم را در پیش‌بینی شرایط محیط داشته باشند”.
- باد سیاه توچال همواره خطر آفرین بوده و خواهد بود و باید سامانه اخطاری برای آن به وجود بیاید در غیر این صورت همواره شاهد آسیب‌های جبران‌ناپذیر و جان‌گداز خواهیم بود. تا آنجایی‌که که من اطلاع دارم در این زمینه تنها یک پژوهش علمی انجام شده و یک مقاله در این باره چاپ شده است. بارها پیشنهاد کردم که با هماهنگی کوهنوردان بزرگوار، سازمان هواشناسی و دانشگاه‌های مرتبط، در این زمینه پژوهش و تحقیق صورت گیرد.
- در باره پدیده جزیره گرمایی شهر تهران Tehran Urban Heat Island و اثر آن بر کوه‌های مجاور بارها در سخنرانی و نوشتار هشدار داده بودم. این پدیده آسیبی همه‌جانبه بر دشت تهران و کوه‌های پیرامون آن دارد. من بارها هشدار داده بودم که این پدیده می‌تواند منجر به رخداد بهمن‌های ناگهانی و پیش‌بینی نشده شود.
کوتاه‌سخن آنکه برای پیشگیری از چنین رخدادهای ناگواری نیازمند به یک سامانه هوشمند ویژه کوه‌های پر تردد از جمله در شمال تهران و یا دماوند هستیم و این جز با همکاری تنگاتنگ میان فدراسیون کوهنوردی و سازمان هواشناسی و دانشگاه‌های مرتبط بدست نمی‌آید. به ویژه برای کوهستان شمال تهران باید یک مدل محلی و دقیق تهیه شود.